*دکتر ناهید کرمی*
بسیاری از خانوادهها تمایل دارند که به دلایل مختلف من‌جمله، دشواری‌های اقتصادی، مصرف‌گرایی، توقع بالای والدین، مسأله تحصیل و اشتغال بانوان تنها یک فرزند داشته باشند.
تصور والدین این است که تک فرزندان می‌توانند به‌راحتی زندگی کنند و بر بسیاری از مشکلات اقتصادی خود با داشتن یک فرزند فائق خواهند آمد.
در مراحل کودکی و اواسط کودکی تک‌فرزندان در ابتدای راه زندگی قرار دارند. احتمالاً مشکلات کمتری برای خانوادهها به‌بار می‌آورند، ولی با ورود به دوران حساس نوجوانی، متأسفانه تک‌فرزندان در معرض آسیب‌پذیری بالاتری خواهند بود.
نوجوان با ورود به این مرحله تمایل به استقلال و گذراندن وقت بیشتری با دوستان یا به‌تنهایی در خانه دارد. ولی والدین که تنها یک فرزند دارند نمی‌توانند استقلال فرزند خود را به خوبی درک کنند و می‌خواهند که فرزندشان مثل دوران کودکی همواره در کنار آنها باشد.
چرا که والدین تک‌فرزند تمام زندگی خود را در فرزند خود می‌بینند و به‌شدت به او وابسته می‌شوند. در واقع پذیرش تمایل فرزند در نوجوانی به کسب استقلال و جداشدن از خانواده و قرار گرفتن در جمع دوستان برای والدین دشوار می‌شود.
والدین تک‌فرزند روش های فرزندپروری و اصول تربیتی خود را در دوران نوجوانی تغییر نداده و این عمل سبب ایجاد فشار مضاعف بر نوجوان خواهد شد که می‌تواند تأثیرات نامطلوبی در نوجوان به بار آورد.
خواسته نوجوان این است که والدین با او همچون کودک رفتار نکنند و استقلال و بلوغ او را به رسمیت بشناسند. در نقطه مقابل خانواده می‌خواهد رابطه گرم و صمیمی دوران کودکی را ادامه دهد و این باعث به‌وجود آوردن مشکلاتی پیچیده خواهد شد.
نوجوان تمایل دارد که مانند باقی هم‌سن و سالان خود استقلال و کسب عضویت را تجربه نماید و این علاقه فرزند نوجوان باعث به‌وجود آمدن دعواها و مشاجره‌های بعضاً خیلی جدی در میان خانواده و والدین و نوجوان تک‌فرزند می‌شود.
این تغییرات وقتی با بلوغ جنسی که خود باعث بروز بسیاری از پرخاشگری ها و ناسازگاری‌ها در نوجوان است، همراه می‌شود، سبب بروز رابطه‌ای بسیار نامطلوب میان نوجوان تک‌فرزند و خانواده خواهد شد.
با تمایل نوجوان تک‌فرزند به خروج از دوران کودکی خود و کسب آزادی و استقلال بیشتر و مخالفت والدین، این حس در فرزند به‌وجود می‌آید که والدین او را دوست ندارند.
این فکر باعث روی آوردن نوجوان به خارج از محیط خانواده برای ارضای نیازهای عاطفی خود می‌شود.
به‌همین جهت نوجوان تک‌فرزند بسیار بیشتر از دیگر نوجوانان در معرض خطر برقراری روابط جنسی خطرناک، گرایش به مواد مخدر، گرایش به مصرف الکل و مواردی از این قبیل هستند.
والدین در بیشتر مواقع تغییرات خلقی، رفتاری و جسمی که در شروع نوجوانی فرزند به‌وجود می‌آید را درک نمی‌کنند و این ناتوانی والدین در تشخیص تغییرات نوجوان حس درهم درک و پذیرش را در نوجوان به‌وجود می‌آورد که به شدت حسی مخرب و آسیب‌زننده است.
لذا، بهتر است والدین با رفتار سنجیده باعث شوند که نوجوان تک فرزندشان با وجود تجربه‌کردن مشکلات و تغییرات صورت‌گرفته در خود، حس کند که خانواده او را درک می‌کنند و به شدّت حامی او هستند و او را بی‌نهایت دوست دارند.
همچنین، والدین باید با تلاش برای افزایش دانش خود در مورد بلوغ نوجوانان و تغییرات همراه آن به فرزند خود کمک کنند تا این دوره را به راحتی و بدون چالش و دغدغه و خطر بگذراند.
