ایجاد ابرپروژه راه آهن نام حبیب الله دهمرده را درتاریخ لرستان ماندگارساخت
یاداشت تحلیلی استاد: حاج فرج الله مرادی*
بخش اول
در اوایل دهه 50مشکلی فنی درراه آهن سراسری ناحیه لرستان پیش می آید ،این مشکل فنی بقدری پیچیده و علمی است که سازمان راه آهن کشور برای رفع آن دست به دامن کارشناسان خارجی می گردد!
کارشناسان دعوت شده خارجی وایرانیان صاحب نظر پس از بررسی های دقیق علمی متفق القول به این نتیجه می رسند کوهی که تونل شماره 68راه آهن سراسری از آن عبور می کند ،واقع در ایستگاه کشورکیلو متر 541 بعلاوه 300 به علت موقعیت خاص جغرافیایی وفنی درحال نشست تدریجی است و قطعا در آینده منجر به شکستن طاق پل بزرگ کناری تونل با55 متر طول دهنه وفرورفت خط راهن در مسیری طولانی خواهد شد و بی شک بحران قطع راه آهن سراسری در طولانی مدت رابه دنبال خواهد داشت !
کارشناسان خبره یادشده در همان زمان دو راهکاربرای پیشگیری از بحران ارائه می دهند اول سبک سازی کوه برای کوتاه مدت و دوم احداث واریانتی ازطریق دورود- خرم آباد- اندیمشک برای بلند مدت!
در آن زمان دولت وقت ایران هردو راهکار پیشنهادی را پیگیری وپیشگیری از بحران بلند مدت را به صورت جدی دردستور کار قرار می دهد اما چون توان علمی و مطالعه اجرای بیش 300کیلومتر راه آهن را درمسیری سخت گذر جهت عبور از سلسله جبال زاگرس ، واقع در حد فاصل مابین دو شهر اندیمشک و درود از طریق خرم آباد مهیا نیست و ازانجام چنین کار بزرگی عاجز است برای مطالعات مسیریابی و اجرای پروژه مورد نظر مناقصه ی بین المللی بر گزار می نماید در نهایت شرکت فرانسوی اس بی پاتی نیول برنده مناقصه می شود آن شرکت پس ازعقد قرارداد در محل کنونی تراورس بتن اندیمشک تجهیزکارگاه و شروع به کارمی نماید پس ازدوسال مطالعات مختلف و تعیین مسیر ونقشه کشی اجرایی وبررسی ها پیرامون چگونگی اجرا درحالی مهیای آغازعملیات اجرایی می شود که تظاهرات ، راهپیمایی و اعتصابات انقلابیون درسراسر ایران به اوج رسیده است، شرکت یاد شده به علت احساس ناامنی درسال 56 یک طرفه لغو پیمان می کند وکاررا نیمه تمام رها می سازد تجهیزات خود را همراه با مهندسین ،تکنسین ها وسایرعوامل به فرانسه باز می گرداند.
در سال های اول دوران دفاع مقدس همان مشکل فنی پیش می آید ونشست تونل 68 مسوولین راه آهن سراسری را سخت نگران می کند چراکه بخش اعظیمی از حمل و نقل تجهیزات ،ادوات ورزمندگان از طریق راه آهن صورت می گیرد بی شک عدم فعالیت و بسته شدن راه آهن حتی برای یک روزبحران آفرین وتبعات بسیار بدی را به دنبال خواهد داشت .
بر این اساس مسوولین وقت برای پیشگیری از بحران مجبور می شوند راهکار کوتاه مدت را عملیاتی سازند .
با تجهیز کارگاهی در محل و بکار گیری دهها دستگاه ماشین آلات سنگین صد ها میلیون تن خاک ،سنگ و سایر عناصر تشکیل دهنده را ازکوه مورد نظر برداشته وآن را سبک سازی می کنند که خوشبختانه عملیات اجرایی برای کوتاه مدت موفقیت
آمیز است و موجب می گردد تا در دوران دفاع مقدس از ارائه خدمت راه آهن سراسری به جنگ تحمیلی وقفه ای پیش نیاید.
درواقع اجرای احداث پروژه ی واریانت راه آهن دورود- خرم آباد- اندیمشک که به عنوان راهکار طولانی مدت ارائه شده است به زمان بعد از جنگ ودوران باز سازی موکول می گردد.
اما به گواه عینیت موجود طی16 ساله ی عمرمدیریتی دولت های هاشمی رفسنجانی و خاتمی با بی مهری تمام در حق مردم استان لرستان پروژه یاد شده که جزء طرح های پیشگیری از ایجاد بحران است ومی بایست در اسرع وقت اجرایی گردد به فراموشی سپرده می شود البته در آن 16 سال عمر 4 دولت دو رئیس جمهور نه تنها آن پروژه ی بحران زا در فراموش خانه ذهن مسوولین ملی و محلی خاک می خورد بلکه با وجود ظرفیت های بسیاربرای اجرای پروژه های زیر ساختی دیگر درراستای رفع محرومیت انباشت شده از رژیم طاغوت کمترین توجهی به لرستان نمی شود وهیچ طرح قابل ذکری در این استان صد درصد شیعه و ولایی احداث نمی گردد تا محرومیت مضاعف در این دیار شکل گیرد!!
متاسفانه در ادامه اجحافات روا شده بر خلاف سیاست وشعارها دردولت هاشمی رفسنجانی علی رغم تعیین محل احداث سد های بزرگ وملی همانند بختیاری ،معشوره ،زالکی ولیرو و دهها سد کوچک محلی که از قبل پیش بینی شده ازقافله ی نهضت سد سازی دولت سازندگی عقب نگاه داشته می شود تا غبار محرومیت همچنان رخ زیبای این استان را کدروکدرترسازد.
باراه یابی دکتر فتح الله حسنوند به عنوان نماینده مردم خرم آباد وچگنی به مجلس شورای اسلامی که همزمان است با سالهای پایانی عمر مدیریتی دولت دوم خاتمی این نماینده دلسوز بشدت پیگیر اجرای پروژه ی احداث واریانت پیشگیری از بحران راه آهن دورود – خرم آباد- اندیمشک می گردد وتا آنجا کار را پیش می برد که دستور کتبی اجرای این پروژه زیر ساختی را ازدست دو رئیس جمهور یعنی خاتمی و احمدی نژاد اخذ می نماید اما متاسفانه بعلت بی توجهی
استانداران مستقروکارشکنی برخی دیگراز نمایندگان وقت استان درمجلس شورای اسلامی ادارات کل برنامه و بودجه ی سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور تمرد می نمایند و با بی توجهی تامه دستورات اکید دو رئیس جمهور را نادیده می گیرند و ردیف اعتباری برای اجرای این پروژه مهم و زیر ساختی برقرار نمی کنند وعملا تلاشهای 4 ساله او راعقیم می سازند.
پس از دولت خاتمی در 6 سال ریاست جمهوری احمدی نژاد همچنان محرومیت زدایی زیر ساختی از این استان در فراموش خانه ذهن دولت مردان حاکم جا خشک می کند و تقریبا درب بر همان پاشنه می چرخد وهمچنان لرستان به علت عدم انجام وظایف مسوولین ملی و محلی غرق در فراموشی است تا اینکه در دوسال آخردولت احمدی نژاد آفتاب شانس مردم این سامان از زیر ابرهای تبعض و اجحاف سر بیرون می آورد و دکتر دهمرده که فردی لایق ومجرب است و استانداری دواستان بزرگ کشور را در کارنامه دارد به عنوان استاندارلرستان معرفی می گردد اوسعی دارد بااستفاده ازتجربیاتش از برکات آخرین سفررسمی رئیس جمهوروهیات دولت به استان لرستان نهایت بهره مندی را برای مردم این سرزمین به ارمغان بیآورد.
دکتر دهمرده با کمک رسانه در مورد پروژه ی فراموش شده قبل از انقلاب اجرای واریانت پیشگیری از بحران ملی راه آهن دورود - خرم آباد- اندیمشک که فتح الله حسنوند نماینده وقت خرم آباد و چگنی طی 4 سال تلاش آن را زنده کرده است پژوهشی عمیق صورت می دهد آن زمان که به نتیجه می رسد حق مسلم لرستان به ناحق تاکنون ضایع شده برنامه ریزی دقیق می نماید و با اعمال مدیریتی بی نظیر تلاش می نماید تا این پروژه را درزمان مدیریت خود برای لرستان عملیاتی نماید در این راستا است که همزمان با سفر رئیس جمهور و هیات دولت به لرستان سردارعبدالهی فرمانده لرتباروقت قرارگاه خاتم الانبیا(ص) را به عنوان میهمان ویژه به استان دعوت می کند تا در تمامی جلسات تصمیم گیری هیات دولت درلرستان به عنوان مشاور استاندار ومرد اول قرارگاه خاتم حضوری فعال داشته باشد.
دهمرده ی ولایی و دلسوز با توجه به عقب ماندگی لرستان با استدلالهای علمی ،منطقی وکاربردی هیات دولت را قانع می سازد تابا صدورمجوز اجرای5 پروژه عمرانی زیر ساختی درلرستان ازجمله احداث سد معشوره با گنجایش حجم مخزن بیش از یک میلیارد و 300میلیون متر مکعب آب ، اجرای پروژه آزاد راه خرم آباد - اراک به طول ۲۰۳ کیلومتر با سرمایه گذاری مشترک دولت و قرگاه خاتم ،احداث پروژه ی واریانت پیشگیری از بحران ملی راه آهن دورود – خرم آباد- اندیمشک ،احداث سد تاج امیردلفان و ساخت شهرک سنگ در شهرستان چگنی موافقت نمایند.
اوبا تدبیری بی بدیل درهمان سفر،مراحل ترک تشریفات مناقصه 4مورد از 5 پروژه زیر ساختی مصوب را اخذ و با مجوز هیات دولت ساخت هر 4پروژه به قرارگاه خاتم سپرده می شود تابااستفاده شرعی وقانونی از امکانات قرارگاه خاتم درجهت خروج لرستان از محرومیت اقدامی بی سابقه، موثر ومناسب انجام داده باشد.
البته چون محل احداث شهرک سنگ چگنی در زمین های منابع طبیعی مشخص شده و برخی از مردم محلی نسبت به مالکیت آن اعترضاتی دارند احداث آن پروژه را به بعد از رفع اختلافات موکول می نماید.
پس از این موفقیت عالی و بی نظیر با تلاش های شبانه روزی وکمک کارگروه توسعه استان با جلب حمایت نهاد رئیس جمهوری ومساعدت ریاست سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور نه تنها برای4 پروژه ی به پیمان رفته ردیف اعتباری برقرارمی سازد بلکه با موافقت رئیس جمهور و وزیروقت راه و شهرسازی دوپروژه زیر ساختی دیگرازجمله راه آهن ازنا – الیگودرز- داران - اصفهان واتصال به راه آهن شرق کشورو همچنین راه آهن دورود – بروجرد - ملایر و وصل آن به راه آهن غرب ایران بر مصوبات قبلی می افزاید و ردیف اعتباری برای آنها مصوب میکند تا گستره ی محرومیت زدایی ازلرستان گسترده تر شود و پروژه اجرای راه آهن در لرستان به ابر پروژه ریلی ایران مبدل گردد و با اتصال راه آهن سراسری به راه آهن های شرق و غرب کشوراستان لرستان را تبدیل به چهارراه خط آهن شمال ،جنوب ،شرق و غرب نماید که از نظر محرومیت زدایی زیر ساختی حمل و نقل ریلی آن را به ایدآل ترین وضعیت ممکن می رساند تاغبارمحرومیت زدایی را هرچه بیشترازرخ زیبای این استان بزداید.
البته دکتر دهمرده در زمان مدیریتش در لرستان اقدامات موثر وایجاد پروژه های کوچکتری را داشته که متاسفانه بعد از قریب به یک دهه و انتصاب سه استاندار به جانشینی او همچنان ناتمام و راکد باقی مانده اند !
بی تردید عملکرد دو ساله ی استاندار دهمرده در لرستان به قدری حائز اهمیت است که میتوان از آن به عنوان کیل و سنجش عملکرد دیگر استانداران قبل و بعد از او مورد استفاده قرار گیرد.
ادامه در بخش دوم
*روزنامه نگار ومدیر مسئول هفته نامه فخر لرستان
